Tegenwoordig hoef je om blote mensen te zien maar een paar seconden te Googelen. De natuurlijke interesse voor menselijk naakt was vroeger veel moeilijker te vervullen. Waar blote huid in de 19e eeuw bijna onzichtbaar was, werd het tonen en fotograferen van naaktheid en modellen in badkleding in de loop van de volgende eeuw steeds moderner. Dit is een korte geschiedenis van de naaktfoto.

Vunzige foto’s van gevallen vrouwen

Niet lang nadat de fotografie enigszins praktisch te gebruiken was, werden er al foto´s gemaakt van prostituees en andere ´publieke´ vrouwen, al dan niet bezig met seksuele handelingen. Die werden voor grof geld te koop aangeboden aan heren en zelfs besmuikt geadverteerd in kranten. Toch waren deze plaatjes, als ze tenminste ‘onzedelijkheid’ vertoonden verboden en absoluut niet algemeen geaccepteerd. Interessant aan deze oude blootfoto´s is dat de naakte dames vaak geen ´sexy´ pose aannemen – pas gaandeweg leerde men hoe een lichaam verleidelijk geportretteerd kon worden.

Pin-ups in bikini

In de swingende jaren ’20 werden blootfoto’s van charmante en bekende jongedames, de zogenaamde pin-ups, populair en steeds meer geaccepteerd. Veel pin-ups werden afgebeeld in lingerie of in de nieuwe bikini afgebeeld in mannenbladen. De uitvinding van de bikini in de jaren 40 bracht eerst een schok teweeg, maar deze nieuwe badkleding zorgde er ook voor dat het lichaam bevrijd werd en voor het eerst getoond mocht worden. Zeker toen grote filmsterren in bikini op het witte doek flaneerden leidde dat tot een acceptatie van het kledingstuk én alles wat het niet bedekte.

Naaktbladen en naturisme

De sociale revolutie van de jaren ’60 en ’70 had ook consequenties voor de naaktfotografie. De mens en al zijn natuurlijke, oorspronkelijke eigenschappen werden opnieuw ontdekt en gevierd. Naaktrecreatie raakte op steeds meer plekken in zwang en toegestaan en foto’s van naakte personen (nu ook door amateurfotografen genomen) werden steeds normaler. Aan de andere kant zorgden soepelere zedenwetten ervoor dat er een ongekende industrie ontstond van tijdschriften waarin de blote vrouw (en man) de hoofdrol speelde. De ‘mainstream’-bloottijdschriften (Playboy, Penthouse) waren weinig expliciet, maar in sekswinkels was elk denkbaar soort pornografisch naaktblad en –film beschikbaar voor de liefhebber.

Kunst, porno en preutsheid

Tegenwoordig wordt naaktfotografie voor veel doeleinden ingezet. Aan de ene kant is er nog steeds de acceptatie van het naakte lichaam als normaal en natuurlijk. Artistieke naaktfotografie is de hele eeuw lang een bron van inspiratie voor beeldende en conceptuele kunstenaars geweest. Door de opkomst van snel internet zijn naaktfoto’s en pornografie, vaak zelf gemaakt, ook alomtegenwoordig en heel toegankelijk. Aan de andere kant lijkt er een tegenstroom van preutsheid te ontstaan, misschien juist ook omdat naaktfoto’s zo gemakkelijk online te verspreiden zijn. En soms dient naaktheid, zoals bij de actiegroep Femen, juist als feministisch statement.